Het tijdschrift ‘Communio’ probeert met een keur aan verschillende onderwerpen voortdurend de verbinding te leggen tussen het geloof, de Kerk, de maatschappij en de huidige tijd. Soms leent een thema zich meer in het bijzonder voor een uiterst actuele confrontatie met wat er nu in de belangstelling staat; en zo is dat bijvoorbeeld ook met dit nummer over ‘kunstmatige intelligentie’.
Velen hebben te maken met dit fenomeen, meestal afgekort tot AI (artifcial intelligence of artificiële intelligentie). Ofwel omdat mensen er bewust mee aan de slag gaan, of omdat het op meer onzichtbare wijze onderdeel is van de huidige stand van de techniek.
Verschillende auteurs nemen ons mee in belangrijke gezichtspunten met betrekking tot kunstmatige intelligentie. Om te beginnen gaat het dan om meer fundamentele vragen rond deze techniek. Hulpbisschop De Jong vraagt zich af, vanuit een filosofisch-technische achtergrond, of kunstmatige intelligentie bewustzijn kan krijgen. Dit is een angst die veel mensen hebben, omdat het spontaan verbonden wordt met een zekere zelfstandigheid en autonomie die we liever niet aan de techniek toedichten. Een andere fundamentele kwestie wordt door pater Steenvoorde besproken, wanneer hij AI confronteert met de Sociale Leer van de Kerk. In deze bijdrage wordt duidelijk hoe de techniek zich verhoudt tot menselijke waarden.
Docent Ruud Heesen vergelijkt met een filosofische blik de ontwikkelingen rond kunstmatige intelligentie met de het beroemde verhaal van de Tovenaarsleerling. De verschillende toepassingen van AI vertonen op het eerste gezicht immers veel overeenkomsten met de tot leven komende bezem in dit verhaal. Het is interessant om te zien waar de overeenkomsten en de verschillen zitten.
Tenslotte, bij wijze van praktische toepassing, gaat Lambert Hendriks in op het gebruik van kunstmatige intelligentie. Hierbij brengt hij een aantal valkuilen en uitdagingen on de aandacht, maar blijkt tevens op welke wijze de AI-techniek iets toe kan voegen, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg. De ethische aspecten die in deze bijdrage aan de orde komen, zullen in de komende tijd van groot belang blijven.
Ook buiten thema brengt dit nummer een aantal lezenswaardige artikelen. Allereerst gaat Marc Timmermans in op het concept van de ‘deugd’. Hij doet dit vooral met een blik op de geschiedenis en in het bijzonder op het bijbelse boek Wijsheid.
Een bijzondere bijdrage is ook die van Antoni Bartoszek. Deze Poolse priester heeft een geschiedenis geschreven van het Ziekenapostolaat dat zo’n 100 jaar geleden in het Hollandse Bloemendaal begon.
Namens de redactie,
Dr. Lambert Hendriks